Retrospektif Pejabat Karang Mengarang MPSI
SEMASA sebelum merdeka Pejabat Karang Mengarang di Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) yang sekarang Universiti Perguruan Sultan Idris (UPSI) memainkan peranan penting dalam perkembangan kesusasteraan Melayu.
Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) belum lagi bergerak aktif dalam bidang kesusasteraan ketika itu. Pendita Za’aba ialah orang yang bertanggungjawab menyuburkan bidang bahasa dan sastera melalui Pejabat Karang Mengarang MPSI ini.
Ia ditubuhkan pada tahun 1924 dikenali sebagai Penerbit Universiti dan pada 1 November 2001 dikenali sebagai Penerbit Universiti. Penubuhannya bertujuan untuk menghasilkan penerbitan ilmiah dalam bahasa Melayu dan Inggeris serta memperbanyakkan bahan rujukan kepada semua golongan masyarakat.
Menerbitkan hasil penyelidikan warga akademik dalam bentuk buku, jurnal dan sebagainya. Selain itu, turut menganjurkan bengkel-bengkel penulisan serta kursus penterjemahan.
Ini membuka peluang kepada warga akademik menyebarluaskan kepakaran mereka dalam bidang yang diceburi dan ia dapat mengimarahkan budaya penulisan dalam kalangan warga universiti.
Penubuhan pejabat ini adalah atas daya usaha O.T Dussek , Pengetua MPSI, dan Pendita Za’aba dilantik sebagai penggeraknya. Penubuhannya juga mendapat kerjasama daripada R.O. Winstedt iaitu Pengarah Pelajaran Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan Negeri-negeri Selat.
Sebelum adanya Pejabat Karang Mengarang, penerbitan buku-buku dikendalikan oleh pencetak-pencetak persendirian. Disebabkan pengeluarannya tidak begitu memuaskan maka dalam tahun 1885 sebuah percetakan Melayu telah ditambah kepada Pejabat Percetakan Kerajaan dengan mengambil Syed Mahmud Syed Abdul Kadri sebagai penulis dan penterjemah di Pejabat Pelajaran Singapura.
Pengetua MPSI meminta kebenaran kepada Pengarah Pelajaran di Kuala Lumpur supaya bahagian terjemahan dipindahkan ke MPSI Tanjung Malim. Permintaan itu diluluskan dan Za’aba dilantik sebagai Ketua Penterjemah.
Pada tahun 1925, dengan persetujuan Winstedt ia dinamakan sebagai Pejabat Karang Mengarang Sultan Idris Training College. Lembaga pengarah atau badan penyunting umum telah dibentuk dan anggotanya terdiri daripada Winstedt sebagai Pengarah am dan O.T.Dussek sebagai Pengarang.
Pengetua MPSI bertanggungjawab menggerakkan biro ini secara am kerana ia dianggap sebahagian daripada fungsi maktab. Ia dianggap bersesuai sekali dengan kedudukan maktab sebagai pusat pengajian Melayu.
Pada tahun 1930 pejabat ini menambah tiga orang kakitangan yang terdiri daripada Yazid Ahmad, Abdul Kudus Muhamad dan Ahmad Murad Nasaruddin. Tugas mereka ialah sebagai penterjemah pelatih lulusan School Certificate dan berkebolehan dalam bahasa Melayu dan Inggeris. Selain mereka, dua orang penulis Melayu juga dipilih untuk berkhidmat di pejabat tersebut, kesemua mereka adalah lulusan MPSI.
Oleh kerana pejabat ini tidak mempunyai mesin cetak maka bahan-bahan untuk dicetak dihantar ke syarikat swasta . Pada masa itu hanya terdapat Mesra Printers Singapura, Kyle Palmer &Co. Kuala Lumpur dan Malaya Publishing House Singapura.
Za’aba sebagai tenaga penting di pejabat ini diberi peluang melawat Penerbit Pustaka Indonesia untuk mempelajari hal-hal yang berkaitan dengan percetakan dan juga menambah pengetahuannya dalam bidang penerbitan buku.
Za’aba atau nama sebenarnya Zainal Abidin Ahmad (16 September 1895 - 23 Oktober 1973), juga dikenali sebagai seorang sasterawan dan pemikir Melayu keturunan Minangkabau yang giat menulis sekitar tahun 1940-an. Berdasarkan pencapaiannya dalam bidang kesusasteraan, beliau merupakan salah seorang budak kampung yang berjaya meletakkan dirinya sebagai tokoh terkemuka dalam sejarah negara ini.
Beliau merupakan seorang cendekiawan Melayu yang dihormati dan selama hampir 40 tahun, aktif dalam kegiatan penulisan termasuk penterjemahan.
Dilahirkan di Kampung Bukit Kerdas, Batu Kikir, Negeri Sembilan, Za’aba menerima pendidikan awalnya di sebuah sekolah Melayu di Linggi. Beliau menyambung pembelajarannya di Institusi St. Paul Seremban dan merupakan orang Melayu pertama menduduki peperiksaan Senior Cambridge dan lulus peperiksaan pada 1915.
Za’aba memulakan kerjayanya sebagai guru sekolah di Johor Bahru pada tahun 1916. Beliau seorang yang gemar membaca dan memiliki bakat dalam bidang penulisan. Kebanyakan hasil penulisannya disiarkan dalam akhbar dan majalah-majalah seperti Utusan Melayu, Lembaga Melayu, Pangasuh, dan Pakar Majalah. Beliau telah menerbitkan beberapa siri monograf dalam bahasa Melayu, termasuk Bahasa Pelita dan Ilmu Mengarang. Hasil penulisannya yang lain termasuk cerita-cerita Shakespeare yang diterbitkan oleh Percetakan Gudang Chap, Singapura.
Sekembalinya dari Indonesia, Za’aba dan O.T. Dussek mencadangkan agar pejabat tersebut mencontohi kerja-kerja penerbitan yang dilakukan oleh Balai Pustaka, Indonesia. Antara cadangannya ialah menambah bilangan pekerja sehingga 60 orang kerana tugas semakin banyak dan berkembang. Banyak buku hendak diterbitkan dan memerlukan pekerja yang banyak.
Pada tahun 1936 O.T.Dussek telah dibersarakan lebih awal kerana bertelingkah dengan pegawai tinggi Kerajaan Pusat. Selepas ketiadaannya pejabat ini secara perlahan-lahan menjadi semakin lemah dan tiada idea.
Semasa Perang Dunia Kedua meletus, kerja-kerja penerbitan seakan-akan terhenti sama sekali. Selepas perang pejabat ini terpecah kepada dua bahagian, iaitu satu di Tanjung Malim dan satu lagi berpusat di Jabatan Pelajaran Kuala Lumpur.
Usaha untuk membesar dan memperkasakannya terbantut. Peranannya semakin mengecil dan akhirnya dibubar terus pada tahun 1957 apabila Dewan Bahasa dan Pustaka dipindahkan dari Johor Baharu ke Kuala Lumpur. Sejak itu peranan mengembang bahasa Melayu dan menerbitkan buku berbahasa Melayu diambil alih oleh DBP.
Sehingga tahun 1957, sebanyak 44 buah buku telah diterbitkan daripada jumlah itu 34 buah diterbitkan sebelum 1936. Tujuh daripadanya adalah cerita kanak-kanak. Selepas perang sebanyak 24 buah telah diterbitkan, empat buah daripadanya adalah hasil daripada peraduan mengarang anjuran Pejabat Pelajaran.
utusan online
SEMASA sebelum merdeka Pejabat Karang Mengarang di Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) yang sekarang Universiti Perguruan Sultan Idris (UPSI) memainkan peranan penting dalam perkembangan kesusasteraan Melayu.
Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) belum lagi bergerak aktif dalam bidang kesusasteraan ketika itu. Pendita Za’aba ialah orang yang bertanggungjawab menyuburkan bidang bahasa dan sastera melalui Pejabat Karang Mengarang MPSI ini.
Ia ditubuhkan pada tahun 1924 dikenali sebagai Penerbit Universiti dan pada 1 November 2001 dikenali sebagai Penerbit Universiti. Penubuhannya bertujuan untuk menghasilkan penerbitan ilmiah dalam bahasa Melayu dan Inggeris serta memperbanyakkan bahan rujukan kepada semua golongan masyarakat.
Menerbitkan hasil penyelidikan warga akademik dalam bentuk buku, jurnal dan sebagainya. Selain itu, turut menganjurkan bengkel-bengkel penulisan serta kursus penterjemahan.
Ini membuka peluang kepada warga akademik menyebarluaskan kepakaran mereka dalam bidang yang diceburi dan ia dapat mengimarahkan budaya penulisan dalam kalangan warga universiti.
Penubuhan pejabat ini adalah atas daya usaha O.T Dussek , Pengetua MPSI, dan Pendita Za’aba dilantik sebagai penggeraknya. Penubuhannya juga mendapat kerjasama daripada R.O. Winstedt iaitu Pengarah Pelajaran Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan Negeri-negeri Selat.
Sebelum adanya Pejabat Karang Mengarang, penerbitan buku-buku dikendalikan oleh pencetak-pencetak persendirian. Disebabkan pengeluarannya tidak begitu memuaskan maka dalam tahun 1885 sebuah percetakan Melayu telah ditambah kepada Pejabat Percetakan Kerajaan dengan mengambil Syed Mahmud Syed Abdul Kadri sebagai penulis dan penterjemah di Pejabat Pelajaran Singapura.
Pengetua MPSI meminta kebenaran kepada Pengarah Pelajaran di Kuala Lumpur supaya bahagian terjemahan dipindahkan ke MPSI Tanjung Malim. Permintaan itu diluluskan dan Za’aba dilantik sebagai Ketua Penterjemah.
Pada tahun 1925, dengan persetujuan Winstedt ia dinamakan sebagai Pejabat Karang Mengarang Sultan Idris Training College. Lembaga pengarah atau badan penyunting umum telah dibentuk dan anggotanya terdiri daripada Winstedt sebagai Pengarah am dan O.T.Dussek sebagai Pengarang.
Pengetua MPSI bertanggungjawab menggerakkan biro ini secara am kerana ia dianggap sebahagian daripada fungsi maktab. Ia dianggap bersesuai sekali dengan kedudukan maktab sebagai pusat pengajian Melayu.
Pada tahun 1930 pejabat ini menambah tiga orang kakitangan yang terdiri daripada Yazid Ahmad, Abdul Kudus Muhamad dan Ahmad Murad Nasaruddin. Tugas mereka ialah sebagai penterjemah pelatih lulusan School Certificate dan berkebolehan dalam bahasa Melayu dan Inggeris. Selain mereka, dua orang penulis Melayu juga dipilih untuk berkhidmat di pejabat tersebut, kesemua mereka adalah lulusan MPSI.
Oleh kerana pejabat ini tidak mempunyai mesin cetak maka bahan-bahan untuk dicetak dihantar ke syarikat swasta . Pada masa itu hanya terdapat Mesra Printers Singapura, Kyle Palmer &Co. Kuala Lumpur dan Malaya Publishing House Singapura.
Za’aba sebagai tenaga penting di pejabat ini diberi peluang melawat Penerbit Pustaka Indonesia untuk mempelajari hal-hal yang berkaitan dengan percetakan dan juga menambah pengetahuannya dalam bidang penerbitan buku.
Za’aba atau nama sebenarnya Zainal Abidin Ahmad (16 September 1895 - 23 Oktober 1973), juga dikenali sebagai seorang sasterawan dan pemikir Melayu keturunan Minangkabau yang giat menulis sekitar tahun 1940-an. Berdasarkan pencapaiannya dalam bidang kesusasteraan, beliau merupakan salah seorang budak kampung yang berjaya meletakkan dirinya sebagai tokoh terkemuka dalam sejarah negara ini.
Beliau merupakan seorang cendekiawan Melayu yang dihormati dan selama hampir 40 tahun, aktif dalam kegiatan penulisan termasuk penterjemahan.
Dilahirkan di Kampung Bukit Kerdas, Batu Kikir, Negeri Sembilan, Za’aba menerima pendidikan awalnya di sebuah sekolah Melayu di Linggi. Beliau menyambung pembelajarannya di Institusi St. Paul Seremban dan merupakan orang Melayu pertama menduduki peperiksaan Senior Cambridge dan lulus peperiksaan pada 1915.
Za’aba memulakan kerjayanya sebagai guru sekolah di Johor Bahru pada tahun 1916. Beliau seorang yang gemar membaca dan memiliki bakat dalam bidang penulisan. Kebanyakan hasil penulisannya disiarkan dalam akhbar dan majalah-majalah seperti Utusan Melayu, Lembaga Melayu, Pangasuh, dan Pakar Majalah. Beliau telah menerbitkan beberapa siri monograf dalam bahasa Melayu, termasuk Bahasa Pelita dan Ilmu Mengarang. Hasil penulisannya yang lain termasuk cerita-cerita Shakespeare yang diterbitkan oleh Percetakan Gudang Chap, Singapura.
Sekembalinya dari Indonesia, Za’aba dan O.T. Dussek mencadangkan agar pejabat tersebut mencontohi kerja-kerja penerbitan yang dilakukan oleh Balai Pustaka, Indonesia. Antara cadangannya ialah menambah bilangan pekerja sehingga 60 orang kerana tugas semakin banyak dan berkembang. Banyak buku hendak diterbitkan dan memerlukan pekerja yang banyak.
Pada tahun 1936 O.T.Dussek telah dibersarakan lebih awal kerana bertelingkah dengan pegawai tinggi Kerajaan Pusat. Selepas ketiadaannya pejabat ini secara perlahan-lahan menjadi semakin lemah dan tiada idea.
Semasa Perang Dunia Kedua meletus, kerja-kerja penerbitan seakan-akan terhenti sama sekali. Selepas perang pejabat ini terpecah kepada dua bahagian, iaitu satu di Tanjung Malim dan satu lagi berpusat di Jabatan Pelajaran Kuala Lumpur.
Usaha untuk membesar dan memperkasakannya terbantut. Peranannya semakin mengecil dan akhirnya dibubar terus pada tahun 1957 apabila Dewan Bahasa dan Pustaka dipindahkan dari Johor Baharu ke Kuala Lumpur. Sejak itu peranan mengembang bahasa Melayu dan menerbitkan buku berbahasa Melayu diambil alih oleh DBP.
Sehingga tahun 1957, sebanyak 44 buah buku telah diterbitkan daripada jumlah itu 34 buah diterbitkan sebelum 1936. Tujuh daripadanya adalah cerita kanak-kanak. Selepas perang sebanyak 24 buah telah diterbitkan, empat buah daripadanya adalah hasil daripada peraduan mengarang anjuran Pejabat Pelajaran.
utusan online
Tempat kerja saya...
ReplyDelete